Antônio Torres’in Başyapıtı İlk Basımının Kırk Birinci Yılında Türk Okurlarıyla Buluşuyor

Çağdaş Brezilya Edebiyatının en önemli yapıtları arasında gösterilen, Antônio Torres’in Lanetli Topraklar adlı ünlü romanı 1976 yılında yayımlanmış. Bu tarihten sonra çok sayıda farklı dile çevrilmiş olan Lanetli Topraklar 2017 yılında, Yasemin Yener çevirisiyle Türk okurların karşısında. Yayımlandığı tarihten itibaren, eleştirmenler tarafından büyük beğeniyle karşılanan roman, Çağdaş Latin Amerika Edebiyatına ilgi duyanların kaçırmaması gereken bir başyapıt.

Lanetli Topraklar, bilinç akışı tekniğiyle yazılmış, geri dönüşlerle (flashback) ilerleyen, iç içe geçmiş mekân ve zaman öğeleriyle örülü müthiş bir roman. Lanetli Topraklar, birkaç kez okunabilecek ve her okumada farklı bir yönü keşfedilip, yeni bir rengi fark edilebilecek katmanlara sahip.

Antônio Torres’in romanı Türk okurlarına öylesine yakın bir hikâye anlatıyor ki, hayalinizde bir an için karakter ve şehir adlarını değiştirseniz, roman kahramanlarının Anadolu’nun bir köyünden kente göç ettiğini düşünebilirsiniz. Yoksulluk, sömürü, eşitsizlik, ayrımcılık… Romandaki şu satırlar, bize bizi anlatıyor gibi: “Sadece dini nikâh kıyacaktı. Ama zaten bu da tüm sorunları çözerdi çünkü bizim insanımız için geçerli sayılan o nikâhtır. Resmi nikâhın bir değeri yoktur.”

Lanetli Topraklar, yalnızca bir göç romanı değil elbette. Kitap önce rahiplerin vaazına sızan, sonra ciplerle köylere doluşan bankacıları da anlatıyor. Verdikleri iş makineleri ve desteklerin karşılığında senet alıp daha sonra insanların ellerindeki toprakları toplayan bankacıları. Yoksul düşen Junco insanlarını anlatıyor. Büyük şehirlere göç hayali kurup, gecekondularda sefil olan Bahialıları. Sefaletin boyutunu da şöyle anlatıyor Torres: “Cenaze, faiz karşılığı ödünç parayla ödendi.”

Hikâyenin anlatıcısı olan küçük kardeş Totonhim, roman boyunca, köyünü terk edip Sao Paulo’ya giden ağabeyi Nelo’nun izini sürüyor. Çevresindeki yaşamdan ve Bahialı köylülerden bıkmıştır Nelo. Bankacıları cipleriyle köyde gördüğü anda vermiştir kararını. O da bankacıların geldiği yere gidecektir. Nelo, Sao Paulo’da önce biraz para kazansa da daha sonra varını yoğunu yitirip kendini alkole verir.  Ailesi elinden gider, karısını kuzeni Zê’ye kaptırır. Arkadaşlarıyla bir olup Nelo’yu ölesiye döven, kaldırım taşlarında kafasını parçalayan, ikişer ikişer üstüne işeyen trompetçi Zê’ye. Karısı ve çocuklarının geri dönüşünü boşuna bekleyen Nelo, sonunda, Sao Paulo’dan, tam yirmi yıl önce terk ettiği baba evine dönüp kendini asar.

Bir ilmeğin ucunda, roman boyunca sallanır Nelo. Annesi kusarken, marangoz babası tabutunu yaparken, annesi babasının kolunu ısırıp babası da annesini tek yumrukta yere sererken sallanır. Amcası senedini ödeyemediği için borç vermeyi teklif ettiği babasından, bu para karşılığında tüm topraklarını isterken, baba hiç istemese de aile, köyden Feira de Santana’ya, bir gecekonduya taşınırken. Annesi yavaş yavaş delirirken hep sallanır Nelo.

Romanın sonunda Totonhim babasına evden ayrılacağını söyler. “Nereye?” diye sorsa da yanıtını sezer babası. Küçük oğlu Totonhim de kendini asan ağabeyinin izinden Sao Paulo’ya gidecektir. Yaşlı baba artık kabullenmiştir, “Kimse burayı beğenmiyor. Bu toprakları kimse sevmiyor.” der.

Hüzünlü, çarpıcı bir hikâyesi var Lanetli Topraklar’ın. Belki son zamanlarda okumadığınız kadar sarsıcı bir roman. İnsanın içini sızlatan, son sayfasını çevirdiğinizde bile vedalaşamadığınız, yıllar sonra bile ayrılamayacağınızı bildiğiniz türden bir roman. Hızlıca değil sindirerek okumak için, içinizde ince bir sızı ve belleğinizde edebi hazzın katıksız tortusunu bırakacak türden çağdaş bir roman Lanetli Topraklar. Bu müthiş romandan son bir kesit:

- “Eğer yılan sokarsa ısırığın üstüne mutfak tuzu dök. Baş dönmesi geçince içine iyot katılmış rom iç.”

- “Peki ya yılan benim aklımı sokarsa?”

Eğer bu satırları sevdiyseniz, romanı da beğeneceksiniz. Antônio Torres’in Esta Terra’sı, özellikle yeni anlatım teknikleri ve çok katmanlı metinleri sevenlerin kaçırmaması gereken bir başyapıt.

Antônio Torres’in Lanetli Topraklar kitabını indirimli fiyat ve avantajlı kargo seçeneği ile hemen satın almak için tıklayın.