“Diplomasi Dilini Ağızdan Öğrenip Siyasetçi Kesilmenin Zamanı Geçti”
Bilgi Yayınevi, Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın en beğenilen yapıtlarını Hüseyin Rahmi’nin İstanbul’u dizisinde bir araya getirerek günümüz Türkçesiyle yeniden yayımlıyor.
Romanlarını okurken, mikrop kapma korkusuyla eldivensiz sokağa çıkmayan, neden evlenmediği sorulduğunda, “Yattığım odada başka nefes istemem” diyen Hüseyin Rahmi’nin aynı zamanda Heybeliada’da bisikleti ilk kullanan kişi olduğunu da öğreniyoruz.
Toplumsal eleştirileri nedeniyle 1901 yılında Abdülhamid yönetimince kitapları yasaklanan Hüseyin Rahmi, Şıpsevdi romanında alafrangalığı şöyle anlatır:
“Alafrangalık yolunun bizde birkaç çeşidi var. Şansın tesadüfiyle zenginliğe kavuşmuş bir aileden gelerek Fransızcayı çocukluklarında öğrenmiş, refahla büyümüş, sonra Avrupa’da memur olarak veya başka biçimlerde bulunarak bilgisini çoğaltmış olanlar ki bunlar memleketimizdeki alafrangalığın en asi ve başı dik kısmı sayılabilirler; bunların Avrupa’daki şöhretleri kişisel meziyetlerinden ziyade ailelerinden gelir. İçlerinde düzgün Fransızca konuşanlar, ata binenler, kumarda maharet gösterenler, yani sıradan bir salon adamı olmak özelliğinde olanlar var; fakat bir toplantı sırasında, bir kongrede menfaatimizi hakkıyla idrak ve müdafaa etmek erdemini gösterebilecekler yoktur. Devletimiz daima bu yüzden pek büyük ve mühim zararlara uğramıştır. Fransızca alelade konuşmanın başka, bilim ve erdemin yine başka olduğu artık ortaya çıktı.
Diplomasi dilini ağızdan, pratik biçimde öğrenip siyasetçi kesilmenin artık zamanı geçti. Şimdi bunların felsefe, askerlik gibi hepsinin okulu ve öğrenim süresi var.
….Haydi, edebiyatçılıkta, şairlikte, yazarlıkta usta kesilip birbirimizi aldatalım. Fakat ciddi bilimlerde, iktisatta, maliye usullerinde, siyasette ne yapacağız? Avrupa’da bir sene içinde bu çeşitli bilimlerle ilgili ilgili yayımlanan eserleri insan görse, bu bilgi bereketine parmağı ağzında kalır. İş başında bulunanlar acaba bunun bir listesini görebiliyorlar mı? Görseler de içlerinde anlayabilecek kaç kişi var? Evet, yaralarımızı bundan ziyade eşmeyelim. Bizde siyaset okulu divan efendiliği ve mektupçuluktur.
Özel menfaatlerimiz, ikiyüzlülük, dalkavukluk en büyük marifetimiz, diplomatlığımızdır.
Evet, şairliğimiz, yazarlığımız, gibi diplomatlığımız da doğuştandır dedik; fakat bugün Avrupa siyasetine ihsan edilenlerle cevap verilemiyor, vatan kendiliğinden savunulamıyor, bir millet bağışlarla, servet, kuvvet sahibi olamıyor.
Bu soylu sınıfından alafrangalarımız Avrupa’dan mülkümüze şıklık, kumar, dans, güzel nutuk atmak gibi salon hünerlerinden başka bir şey getirmediler. Yazarlar eğitimden inceleme, mesai ve zekâ belirtisi olarak ciddi gerçek bir hüner örneği getirdilerse gösterilsin… Alafrangadan bizim muhtaç olduğumuz şeyler yalnız o pozlar, jestler, kostümler değildir. Yüzeysel olarak davranış taklidine maymunlarda bile eğilim görülüyor. Bu o kadar ciddi bir ilerleme aracı sayılamaz.
Şu bahsettiğimiz kişilerin taklitleri öğrenmek için Avrupa’da israf ettikleri Osmanlı milyonları, müesseseler kurmaya, Batı’daki ciddi talebe yetiştirmeye harcansaydı bugün belki bu hüsranda kalmazdık.”
Yazarın Şık, Şıpsevdi, Efsuncu Baba, Gulyabani, Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç romanlarının yer aldığı Hüseyin Rahmi’nin İstanbul’u dizisindeki tüm kitaplar ince bir mizah anlayışı ve Hüseyin Rahmi’nin iğneleyici dili ile yoğrulmuş. Kitaplardaki diyaloglar, sokaktaki günlük konuşmalardan alınmış gibi gerçekçi. Romanlardaki eleştirel bakış açısı dünümüze olduğu gibi bugünümüze de ışık tutacak nitelikte. Kitapları okurken yabancı özentisiyle alay eden Hüseyin Rahmi’nin kendi kültürümüzdeki eksiklerimize karşı da eleştirel bir bakışla yaklaştığını görüyoruz. Ahlak bekçilerinin kendi evlerinde ne dolaplar çevirdiğini açık bir dille anlatan Hüseyin Rahmi cinlere, perilere, ahlak bekçilerine, şarlatanlara karşı bilimin ve hakikatin yanında yer alıyor.
Hüseyin Rahmi’nin bir asır önceden yükselen aykırı sesini yeniden duymak için bu diziyi mutlaka okumalısınız. Hüseyin Rahmi’nin İstanbul’u dizisini okumaya başladığınızda bir daha elinizden bırakamayacaksınız.
Beş kitaptan oluşan Hüseyin Rahmi’nin İstanbul’u dizisini indirimli fiyat ve avantajlı kargo seçeneğiyle satın almak için tıklayın.
Farklı kargo ve ödeme seçeneği olarak aşağıdaki linkten de alabilirsiniz: