Dünyayı Özgür Düşünen Çocuklar Kurtaracak

Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı PİSA’ya göre 2015 yılında Türkiye 70 ülke arasında; fen bilimlerinde 51, matematikte 48, okuduğunu anlamada 49'uncu sırada. Bu sıralamalar OECD ülkelerinin ortalamasının çok gerisinde. Bu sonuçlar bir başarı ölçümünden daha çok öğrencilerin bilgilerini günlük hayatta kullanıp kullanamadıklarıyla ilgili. Tüm bu veriler çocukların özgür ve eleştirel düşünemediğini, yaratıcılıklarının ve hayal güçlerinin yetişkinler tarafından kısıtlandığını gösteriyor. 

Çocukların eleştirel ve özgür düşünebilmesi, toplumun gelişmesi için çok önemli. Çocuklar 2-3 yaşlarında düşünmeye, sorgulamaya başlarken 4 yaşında haklı veya haksız davranışları karşılaştırır, basit problemleri çözmeye çalışırlar. Böylece özgür düşünmenin ilk basamağına geçiş yaparlar. 5 yaşlarında ise kalıp yargılar ile ilgili eleştirel düşünmeye başlarlar.

Çocukların özgür düşünme becerilerinin geliştirilmesi; 

• Kendini ifade etmesini, karşıdakini anlamasını sağlar
• Kendi hatalarını ve önyargılarını fark etmesine yardımcı olur
• Bakış açısını değiştirme olanağı sunar
• Kendine benzemeyen kişilerle empati kurmasını sağlar
• Eleştirel olma becerisini kazandırır
• Yeni fikirlerin ortaya çıkmasını teşvik eder
• Bireyin toplumdaki varlığını, gücünü ortaya çıkarır
• Problem çözerken analitik düşünebilmesini sağlar 

Çocukların özgür düşünmesini teşvik etmenin en etkili yöntemlerden birisi de onlardan hikâye oluşturmalarını istemektir. Bu sayede çocuk sınırları kaldırabiliyor, yaratıcılığını ve hayal gücünü kullanabiliyor. Çocuklara görseller göstererek diyalog yazmalarını, karakterler arasında ilişki kurmalarını, onların duyguları üzerine konuşmalarını sağlamak çocukların çok boyutlu düşünmesine katkıda bulunuyor. Fakat özgür düşünme becerisi desteklenmediğinde çocuklarda bu becerinin yok olmaya başladığı görülüyor.  

Evvel Zaman İçinde Bir Kar Fırtınasında kitabı çocuklarla özgür düşünerek keyifli zaman geçirebileceğiniz bir kitap. Karlı dağlarla çevrili bir ormanda yaşayan sevimli bir çocuk ve babasının kalpleri ısıtan öyküsünü anlatan kitabın özelliği sözsüz bir kitap olması. Kitap muhteşem görselleri sayesinde çocukların yorum yapabilme ve anlama becerilerini geliştiriyor, kendi hikâyelerini yazmalarını sağlıyor. 

Sözsüz kitaplar, okuma bilen yetişkinleri ve henüz okuma bilmeyen çocukları eşit bir konuma koyuyor. Çünkü metin olmayan bu kitapta sadece görselliğin beslediği hayal gücünüz var. Çizer, kitabı çocukların hayal gücüne, sınırsız yaratıcılıklarına bırakıyor. Çocuklar Evvel Zaman İçinde Bir Kar Fırtınasında kitabıyla büyülü bir dostluk macerasında yol alırken kış gecelerinizi sımsıcak yapacak bir baba-oğul öyküsünü birlikte yazabilirsiniz. Çocukların hikâye anlatımına dahil olması, onlar için özgürleştirici bir aktivite olacak. 

Çocukların bu kitaptan daha çok faydalanabilmesi için hazırladığımız örnek sorulara göz atabilirsiniz:

Öyküyle çocuğun yaşantısı arasında bağlantı kurabilmesini sağlayan sorular:

• Sen de buradaki çocuk gibi hiç korkmuş muydun?
• Sen kaybolsaydın nasıl hissederdin?
• Sen de hayvanları seviyor musun?

Öyküyü anlayabilmesi için sorular:

• Bu öykü nerede geçiyor?
• Öyküdeki çocuk kiminle birlikte yaşıyor?
• Çocuğun ismi nedir?

Öyküden çıkarımlar yapabileceği, yorum gücünü geliştirecek sorular:

• Çocuk ve babası neden evden dışarı çıkıyor?
• Çocuk neden kayboluyor?
• Hayvanlarla birlikte eğlenirken neden eve geri dönmek istiyor?

Öykü ile ilgili problem çözebileceği, analitik düşünüp önerilerde bulunabileceği sorular:

• Çocuğun bir daha kaybolmaması için ona ne önerirsin?
• Çocuk kaybolduğunda ilk ne yapmalıydı?
• Çocuğun babasının elini bırakması doğru mu? Bu konuda ne düşünüyorsun?

Öykünün bütününü görebileceği, olayların akışını takip etmesini sağlayan sorular:

• Öyküdeki çocuğun sorunu neydi?
• Çocuk bu sorunu çözmek için ne yaptı?
• Babanın çocuğuna davranışları nasıldı?

Görselleri işaret ederek çocuğun kelime dağarcığını ve algısını genişletebilecek sorular:

• Sence bu ne olabilir?
• Çocuğun atkısı nerede?
• Baba ile çocuğun resmini bulabilir misin? (son sayfadaki görselde)

Çocuğun öyküde olay ya da durumları birleştirmesini, hatırlamasını sağlayan sorular:

• Bu kitap neyi anlatıyor?
• Çocuk kaybolduktan sonra eve nasıl dönmüştü?
• Babası çocuğunu gördüğünde ne yapmıştı?

Çocukların kendi düşüncelerini özgürce ifade edebilmesi, değerlendirme yapabilmesi için sorular:

• Öyküyü nasıl buldun? (Eğlenceli, hüzünlü, sıkıcı, komik...)
• Öykünün en sevdiğin/sevmediğin kısmı hangi kısmıydı? Neden?
• Bu kitap daha önce okuduğumuz hangi kitaba benziyor?

Richard Johnson'ın “Evvel Zaman İçinde Bir Kar Fırtınasında” kitabını indirimli fiyat ve avantajlı kargo seçeneği ile hemen satın almak için tıklayın.