Filistin’de Üç Kuşak Nasıl Direndi? Beyaz Atlar Zamanı ile Tarihsel Bir Yolculuk

Filistin’de Üç Kuşak Nasıl Direndi? Beyaz Atlar Zamanı ile Tarihsel Bir Yolculuk

Filistin’in tarihi, sadece geçmişi anlatan bir hikâye değil, bugün de dünyanın gözleri önünde yazılmaya devam eden bir hikâye. İşgal, sürgün ve mücadele, Filistin halkının kimliğinin temel taşları olmuş durumda. 

Filistin halkı, bugüne gelene dek, üç kuşak boyunca nasıl direndi? Filistin direnişini en saf haliyle nasıl öğrenebiliriz? Kendisi de bir direniş olan edebiyat, bu mücadeleyi anlayıp ortak olmak için en iyi yollardan biri. Edebiyat yoluyla aktarılan bireysel hikâyeler ve semboller aracılığıyla, en büyük dramları en iyi şekilde hissedebiliyoruz.

Orta Doğu edebiyatının usta ismi İbrahim Nasrallah’ın Beyaz Atlar Zamanı romanı da tam olarak bunu yapıyor: Filistin’in kolektif hafızasına dokunarak, üç kuşak boyunca devam eden bir direnişi, insanın yurdundan koparılmasının ne demek olduğunu bize hissettiriyor.

Birinci Kuşak: Osmanlı ve İngiliz Mandası Dönemi

“İnsan kendisine ait olmayan bir şeyi kaybedemez. Ancak eğer kendisine ait olanı kaybederse, işte o zaman gerçek bir direniş başlar.” 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında Filistin, Osmanlı yönetimi altındaydı. Ancak Birinci Dünya Savaşı’nın ardından bölge İngiliz Mandası’na bırakıldı. Bu dönem, Filistinlilerin topraklarını koruma mücadelesi verdiği bir süreçti. Beyaz Atlar Zamanı’nda Hacı Mahmud’un karakteri, bu dönemin temsilcilerinden biri olarak romanın merkezinde yer alıyor. O, ailesini, köyünü ve geleneklerini ayakta tutmaya çalışırken Filistin’in değişen kaderine tanıklık ediyor.

“Bu topraklar insanın yüreği kadardır. İçinde uzak ya da gurbet diye bir şey yoktur.” diyor Hacı Mahmud, Filistin’in geçmişten bugüne değişmeyen aidiyet duygusunu yansıtabilmek için.

İkinci Kuşak: 1948 Nakba ve Sürgün

“Bizi topraklarımızdan kopardılar ama toprağın bizim ruhumuzda olduğunu bilmiyorlar. Bir insan kendi ruhundan koparılabilir mi?”

1948, Filistin tarihi açısından en büyük kırılmalardan biri. İsrail Devleti’nin kuruluşuyla birlikte yüz binlerce Filistinli topraklarından sürüldü. Bu olay, Nakba (Büyük Felaket) olarak anılır. Bu dönemin yankıları Beyaz Atlar Zamanı’nda derin bir şekilde hissedilir. Romanın karakterleri, köylerinden ayrılmanın, vatan hasretinin ve mülteci olmanın ağırlığını taşır.

“Biri gelip beni karımdan ayırabilir mi? İşte toprağımız da budur. Ayrılmayı düşünmek bile ihanettir.” diye isyan ediyor bir Filistinli, Beyaz Atlar Zamanı’nda. Ancak tarih, Filistin halkına böyle bir seçeneğin sunulmadığını gösteriyor. Eğer öyleyse, direniş sürüyor.

Üçüncü Kuşak: Günümüz Direnişi ve Umut

“Bir halkı yurdundan edebilirsiniz ama onun hayalini asla sürgüne gönderemezsiniz.”

Filistinliler, 1967 Savaşı, Birinci ve İkinci İntifada ve günümüz Gazze çatışmaları ile mücadele etmeye devam etti. Fakat günümüzde sürüp giden savaşın ardında gizli kalan, onca tantananın ardında görünmeyen bir cephe daha var aslında:

Filistinli gençlerin, yeni bir direniş biçimiyle sürdürdüğü mücadele. Bir kuşak, teknolojiyi, sanatı ve edebiyatı, aslında akıllarını ve kalemlerini bir silah olarak kullanıyor. Beyaz Atlar Zamanı’ndaki Halid karakteri, tam da bu ruhu taşıyan bir figür olarak karşımıza çıkıyor. Onun hikâyesi, Filistinli gençlerin alternatif ve hakiki bir direnişle özgürlük arayışını temsil ediyor: Anlatmak, anlatmak, anlatmak.

Tartışmasız bir usta kalem İbrahim Nasrallah da işte bunu başarmaya çalışıyor Beyaz Atlar Zamanı’nda. Çocukluğunu geçirdiği mülteci kampında duyduklarını, işittiklerini hiç unutmuyor. Halkına yaşatılanları hiç silmiyor hafızasından, ve ömrünü bu mücadeleye adıyor: Filistin’i anlatmak, Filistin’i anlatmak, Filistin’i anlatmak. 

Filistin’i Anlamak İçin; Bayaz Atlar Zamanı

İşte bu yüzden, Beyaz Atlar Zamanı’nı okumalısınız. Nesiller boyu zulme uğrayan bir halkın mücadelesine, onu hakikaten anlamadan kimse eşlik edemez. İbrahim Nasrallah’ın kalemi, bu mücadeleye ortak olmanın en iyi yollarından biri. Eğer Filistin’in tarihi, özgürlük mücadelesi ve işgalin bireysel yansımaları üzerine derinlemesine bir okuma yapmak istiyorsanız, İbrahim Nasrallah’tan Beyaz Atlar Zamanı'nı bu bağlantı üzerinden inceleyebilirsiniz.

 
Beyaz Atlar Zamanı
İbrahim Nasrallah
Çeviren: Mustafa İsmail Dönmez