J.Joyce’dan E.Pound’a, S.Fitzgerald’den E.Hemingway’e 1920’lerin Edebiyat Dünyası

Ernest Hemingway’in özgün adı ‘A Moveable Feast’ olan ‘Paris Bir Şenliktir’ adlı kitabı, yazarın henüz ünlü olmadığı ve genç bir yazar adayı olarak yaşam mücadelesi verdiği 1920’li yılların Paris’ini anlatır. Paris Bir Şenliktir birçok okura göre Hemingway’in en iyi yazılarından oluşan, benzerlerinden farklı bir anı kitabıdır.

James Joyce, Scott Fitzgerald, Ezra Pound gibi ünlü yazarlarla dost olan Hemingway anılarında dostlarıyla ilgili bilgiler vermekten de kaçınmaz. Hemingway’in dostu olan Scott Fitzgerald, bir gün kendisi için dünyadaki her şeyden daha önemli olan ve kesinkes doğru yanıtlamasını istediği bir şey soracağını söyleyerek Hemingway’i Michaud lokantasında öğle yemeğine davet eder. Yemek boyunca farklı konulardan konuşan Fitzgerald nihayet yemeğin sonunda ağzındaki baklayı çıkartır:

- Biliyorsun Zelda’dan başkasıyla yatmış değilim.

- Hayır bilmiyordum.

- Zelda, yapımdan ötürü hiçbir kadını mutlu edemeyeceğimi, kendisini ilk başta kızdıranın bu olduğunu söyledi. Ölçü meselesiymiş bu. Bunu söylediğinden beri huzursuzum ve doğrusunu bilmem gerek.

Hemingway, doğruyu söyleyeceğine söz verdiğinden hiç kıvırmaz ve Fitzgerald’a ölçüm için büroya gitmeyi teklif eder. Böylece edebiyat dünyasının iki önemli ismi Fitzgerald’in penis boyu ölçümü için yola koyulurlar.

Hemingway bir başka anısında eleştirmen Ezra Pound’a Dostyevski hakkında ne düşündüğünü sorar ve hiç beklemediği bir yanıt alır:

- Doğrusunu istersen Hem, Rusları hiç okumadım.

Ünlü ressam ve yazar Wyndham Lewis’i hem gıcık, hem de kıl görünüşlü olarak niteleyen Hemingway anılarında bir dostunun Lewis’le ilgili eleştirisini şöyle aktarır:

“Lewis ta Londra’dan gelir, iyi bir resim gördü mü cebinden kalem çıkarıp başparmağını kalemin üzerine koyarak ölçü almaya başlar. Resmi dikkatle inceleyip ölçülerini alır ve tam olarak nasıl yapıldığını anlamaya çalışır. Sonra Londra’ya geri dönüp resmi yapar ama resim doğru çıkmaz. Neyle ilgili olduğunu gözden kaçırmıştır.”

Hemingway’in notlarının devamını merak ediyorsanız, yazarın çalkantılı Paris yıllarına ilişkin onlarca anısına yer verdiği Paris Bir Şenliktir’i mutlaka okumalısınız. Paris Bir Şenliktir ile edebiyat çevrelerinin dedikodusunu yaptığı için kimi okurlar tarafından eleştirilen Hemingway’in anılarında başkalarından çok daha fazla kendi gizlerini açığa vurduğunu ve bu anıların Hemingway hayattayken yayınlanmadığını da unutmamak gerek. Yazarın etli kuru fasulyeyi sevdiğini, bisiklet yarışlarına tutkuyla bağlı olduğunu, kitap kiralamak için bile parası yokken at yarışı oynadığını hep kendi notlarından öğreniriz. Hemingway’in yazarlığını göklere çıkaran Ford için “nefesi balina fışkırığından daha pis kokuyordu ve yalan söyledikçe bu koku daha da dayanılmaz bir hal alıyordu” diye yazmasının altında bazı kişisel kırgınlıklar olduğunu hissederiz.

Ernest Hemingway’in anılarından yola çıkarak dördüncü ve son karısı olan Mary Hemingway tarafından 1964 yılında yayımlanan Paris Bir Şenliktir daha sonra torunu ve bu kitabın editörü olan Sean Hemingway tarafından düzeltilip daha önce hiç yayımlanmamış eskizleri ve tanıtım yazısıyla birlikte 2009 yılında yeniden yayımlanmış. Kitabın bu genişletilmiş ve gözden geçirilip üzerinde düzeltmeler yapılmış basımı 2016 yılında Saydam Özel’in çevirisiyle Türkçede ilk kez yayımlandı.

Genç bir yazarın var olma mücadelesi, edebiyat çevrelerindeki ilişkileri, yazarlar arasındaki dayanışma ve rekabet gibi konular ilginizi çekiyorsa bu kitabı mutlaka okumalısınız. Yayımlandıktan sonra Hemingway’in adından en çok söz edilen kitabı olan ‘Paris Bir Şenliktir’, yazarın akıcı üslubuyla, 1920’li yıllarda Paris’teki edebiyat çevrelerini anlatan bir roman gibi de okunabilir. İnce bir mizah ve keskin bir eleştiri gücüyle örülü satırları arasından Hemingway’in inatçılığı, yazarlık mücadelesi ve edebiyat tutkusu bir ışık gibi parlıyor.

Eğer edebiyata meraklı hele ki Hemingway romanlarına ilgiliyseniz bu kitabı sakın kaçırmayın. Yıllar içinde dönüp dönüp yeniden okuyacağınız, yazarlık, okurluk, edebiyat konularında çok farklı bir bilgiler içeren bir kitap Paris Bir Şenliktir.   

Ernest Hemingway’in en çok okunan kitapları arasında yer alan Paris Bir Şenliktir’i indirimli fiyat ve avantajlı kargo seçeneğiyle satın almak için tıklayın.