Kendi Anlatımıyla Atatürk’ün Anıları

Mustafa Kemal Atatürk, 1926 yılında Falih Rıfkı Atay ve Mahmut Soydan ile bir mülakat yaparak anılarının ilk elden kaleme alınmasını sağlar. Bu anılar Milliyet ve Hakimiyet-i Milliye gazetelerinde yayımlanmaya başladıktan bir gün sonra Cumhuriyet gazetesi de anıları yayımlamaya karar verir. Gazetelerde yayımlandıktan tam 71 yıl sonra, Atatürk’ün Anıları adıyla İsmet Görgülü tarafından hazırlanıp Bilgi Yayınevi tarafından basılan kitap, tıpkı Nutuk gibi Atatürk’ün yeni kuşaklara aktarmak istediği anekdot ve anılarıyla dolu.

Anılar, Mustafa Kemal’in askerlik ve devlet işlerinin dışındaki özel yaşamından da notlar içeriyor: “Anam ve kız kardeşim Akaretler’de 76 numarada ikamet ediyorlardı. Ben diğer bir ikametgâh arıyordum. Benim çocukluğumdan beri bir tabiatım vardır. Oturduğum evde ne ana, ne kız kardeş, ne de ahbap ile birlikte bulunmaktan hoşlanmazdım. Yalnız ve müstakil bulunmayı çocukluğumdan çıktığım zamandan itibaren daima tercih etmiş ve sürekli olarak öyle yaşamışımdır. Tuhaf bir hâlim daha var. En yakın akrabamın bile kendi düşünce ve anlayışlarına göre bana şu veya bu türlü tavsiye ve nasihatta bulunmasına tahammülüm yoktu.”

Atatürk bu kitapta, işgalcilerin Şişli’deki evini basıp aramasını, Halep’ten İstanbul’a dönemeyecek kadar parasız kalmasını veya gördüğü kötü muameleleri son derece açık bir dille anlatır. Kitabı okurken parasızlık, görevden alınma, evinin basılması gibi olayların, gözünü bağımsız Türkiye Cumhuriyeti hedefine dikmiş bir devrimci için ancak küçük birer ayrıntı olabileceğini görürsünüz. Mustafa Kemal bu tür şeyleri pek önemsememiştir. Halep’teki görevinden ayrılıp teklif edilen İkinci Ordu Komutanlığını da reddettikten sonra farkına varır ki Halep’ten İstanbul’a dönecek kadar tren parası yoktur. Atlarıyla kısraklarını satışa çıkarır ama alıcı bulunmaz. En sonunda Cemal Paşa iki bin altın teklif eder. Mustafa Kemal bu teklifi kabul edip İstanbul’a doğru yola çıkar. Mustafa Kemal’den iki bin altına aldığı atları daha sonra beş bin altına satan Cemal Paşa ise Mustafa Kemal’in istememesine karşın aradaki farkı bir aracıyla Mustafa Kemal’e ulaştırır.

Anılarda görülen bir başka önemli nokta ise ne kadar kötü bir davranış veya küçümsemeyle karşılaşırsa karşılaşsın Mustafa Kemal’in kimseye kin beslememesidir. Tam tersine orduda ve yönetimde sürekli olarak ayağını kaydırmaya çalışanlara, anılarında şöyle teşekkür eder: “İnsan yaşadığı, bulunduğu ve çalıştığı çevre içinde, o dönemi yürütüp yönetenlerle bir arada ve aynı kanıda olursa, aynı çevre ve dönemin adamı olmaktan çıkamaz. Beni bu felaketten uzak tutmak için ellerinden geleni yapanlara teşekkür etmeyi görev sayarım, onların, bu davranışlarının bilinçli yapıcıları olmadıklarını söylemek şartı ile…”

Atatürk anılarını aktarırken gerçeklerin dışına çıkmaz, çoğu kez belgelere yer verir. Duygularını aktarırken de aynı şekilde davranır: Vahdettin’i ikna edebileceğini düşündüğünü, bunun için çok fazla çaba harcadığını ayrıntılarıyla anlatır. İşgal kuvvetlerinin denetimi ele geçirmeye başlamasıyla birlikte saraydan umudu keser ve kendini İstanbul’dan dışarı atmanın yollarını aramaya başlar. İşte tam bu sırada Harbiye Nazırı Şakir Paşa kendisini makamına davet ederek, Rum köylerinin Türklerin tecavüzüne uğradığına yönelik iddiaları yerinde araştırmak üzere kendisini Samsun’da görevlendirmek istediklerini söyler. Mustafa Kemal, kendisini İstanbul’dan uzaklaştırmak için icat edildiğini düşündüğü bu göreve dört elle sarılır. Aradığı çıkış yolu kendiliğinden gelmiştir. Damat Ferit ve Padişah Vahdettin ile görüştükten sonra yola çıkar. 1914 -1919 dönemine ait bir hazine değerindeki anılar da “Nihayet Samsun limanına vardık!” cümlesiyle son bulur.

Atatürk’ün Anıları, Nutuk’la birlikte her Türk gencinin mutlaka okuması gereken bir kitap. 1914-1919 yılları arasında Osmanlı’nın işgalciler karşısındaki boynu bükük haliyle ulusal kurtuluş hareketinin kıvılcımlarının bir arada hissedildiği anıları okurken, yüz yıl sonra da olsa aynı heyecanı duyacaksınız. Gülerek, kızarak, ağlayarak ama hep gurur duyarak okuyacağınız, bir defa başlayınca bir daha elinizden bırakamayacağınız bir kitap Atatürk’ün Anıları.

• Mustafa Kemal'in İşgalcilere Yardımcı Olunmasını İsteyen İzzet Paşa’ya Yanıtı
• Olmayan Bir Tümenin Komutanı: Mustafa Kemal
• Mustafa Kemal’i Samsun’a Osmanlı Devleti mi gönderdi?
• Vahdettin İlk Başta Mustafa Kemal Üzerinde Akıllı Bir Adam Etkisi Yaratmıştı

İsmet Görgülü’nün hazırladığı Atatürk’ün Anıları kitabını indirimli fiyat ve avantajlı kargo seçeneğiyle satın almak için tıklayın.