Mustafa Kemal’i Samsun’a Osmanlı Devleti mi gönderdi?

Elbette, Mustafa Kemal’i Samsun’a, Osmanlı İmparatorluğunun yöneticileri göndermiştir. Mustafa Kemal, 1914-1919 dönemine ait kendi yazdırdığı anılarında Samsun’a gidişini ayrıntılarıyla anlatır. 1926 yılında yapılan mülakatta Mustafa Kemal, işgalcilerin baskısı altında sıkışmış ve İstanbul’dan kurtulmayı düşündüğü bir sırada Harbiye Nazırı Şakir Paşa tarafından makamına davet edildiğini, burada kendisine işgal devletlerinin hazırladığı bir rapor gösterildiğini anlatır. Rapora göre Samsun ve civarında, Rum köylerinin isyancı Türkler tarafından saldırıya uğradığı, bu durumun düzeltilmesi gerektiği yazmaktadır. Nazır Şakir Paşa, Damat Ferit ile de görüştüğünü söyleyerek Samsun’daki görev için Mustafa Kemal’i düşündüklerini açıklar. Mustafa Kemal hemen görevi kabul eder ancak Samsun için düşünülen Ordu Müfettişliğinin görev yerinin Doğu Vilayetleri şeklinde genişletilmesini sağlar. Artık aklında sadece Anadolu vardır. Yetkiyi bu şekilde aldığı günü şöyle anlatır Mustafa Kemal:

- Ne âlâ şey… Ben o gün, bütün bunları bilmiyordum. Talih bana öyle müsait şartlar hazırlamış ki kendimi onların kucağında hissettiğim zaman ne kadar bahtiyarlık duydum, tarif edemem. Nezaretten çıkarken heyecanımdan dudaklarımı ısırdığımı hatırlıyorum. Kafes açılmış, önünde geniş bir âlem, kanatlarını çırparak uçmaya hazırlanan bir kuş gibi idim.

Mustafa Kemal İstanbul’dan ayrılmadan önce Damat Ferit Paşa’yı, Genelkurmay Başkanını ve bakanları da ziyaret ederek veda eder. Buradaki görüşmeleri de son derece ayrıntılı olarak anlatır Mustafa Kemal. Son durak Yıldız Sarayı’dır. Padişah Vahdettin’le 9. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal, Yıldız Sarayı’nın ufak bir salonunda neredeyse diz dize denecek bir mesafede otururlar. Karşılarındaki pencereden Boğaz’a demirlemiş düşman zırhlıları görünmektedir. Mustafa Kemal, “Bordolarındaki toplar sanki Yıldız Sarayı’na doğrulmuş” diyerek anlatır o anı. Vahdettin elindeki tarih kitabının üstüne bastırarak Mustafa Kemal’in hiç unutmayacağı şu sözleri söyler:

- Paşa, Paşa! Şimdiye kadar devlete çok hizmet ettin. Bunların hepsi artık bu kitaba girmiştir, tarihe geçmiştir. Bunları unutun. Asıl şimdi yapacağın hizmet hepsinden mühim olabilir. Paşa, paşa; devleti kurtarabilirsin!

Mustafa Kemal hayrete düşer. Acaba Vahdettin kendi anladığı şeyi mi söylemektedir? Bundan önce birlikte yaptıkları Almanya seyahatinde ve daha sonraki görüşmelerinde Mustafa Kemal, Vahdettin’e defalarca önerilerde bulunmuş ancak her defasında da geri çevrilmiş veya aldatılmış, Vahdettin’e umut bağlayabildiği için kendisine kızmıştır. Bu kez kararını çabuk verir. Vahdettin’in devleti kurtarmak dediği Mustafa Kemal’in planladığı türden bir bağımsızlık savaşı değildi. Devleti kurtarmaktan kastedilen işgal kuvvetlerinin isteği doğrultusunda Samsun’daki ayaklanmaları bastırmak ve işgalcilere karşı Vahdettin ve ailesini kurtarmaktı.

Mustafa Kemal, “Merak buyurmayın, efendimiz” dedikten sonra “Zat-ı Şahanenin ufak bir hatırası” olarak kapağına Vahdettin isminin ilk harflerinin işlendiği bir saati de hediye olarak alarak saraydan ayrılır.

Mustafa Kemal ve arkadaşları Galata limanındaki Bandırma vapuruyla Samsun’a doğru hareket ederler. Hareket etmeden önce, bir dostu geminin işgal kuvvetleri tarafından batırılacağı yönünde haber aldığını söyler. Mustafa Kemal aldığı bu bilgiyi kaptana aktarır. Kaptan denizi tanımadığını, pusulasının da biraz bozuk olduğunu söyler. Bandırma vapuru, kıyıları takip ederek önce Sinop’a 19 Mayıs 1919’da Samsun limanına varır.

Rum köylerini saldırılardan korusun diye görevlendirilen Mustafa Kemal, Samsun’da bağımsızlık mücadelesini başlatacak ve yoksul Anadolu, Mustafa Kemal’le omuz omuza, “Ya bağımsızlık, ya ölüm” diyerek işgal güçlerine karşı süngüleriyle harekete geçecektir.

Atatürk’ün Anıları, Nutuk’la birlikte her Türk gencinin mutlaka okuması gereken bir kitap. 1914-1919 yılları arasında Osmanlı’nın işgalciler karşısındaki boynu bükük haliyle ulusal kurtuluş hareketinin kıvılcımlarının bir arada hissedildiği anıları okurken, yüz yıl sonra da olsa aynı heyecanı duyacaksınız. Gülerek, kızarak, ağlayarak ama hep gurur duyarak okuyacağınız, bir defa başlayınca bir daha elinizden bırakamayacağınız bir kitap Atatürk’ün Anıları.

• Kendi Anlatımıyla Atatürk'ün Anıları 
• Olmayan Bir Tümenin Komutanı: Mustafa Kemal
• Mustafa Kemal'in İşgalcilere Yardımcı Olunmasını İsteyen İzzet Paşa’ya Yanıtı
• Vahdettin İlk Başta Mustafa Kemal Üzerinde Akıllı Bir Adam Etkisi Yaratmıştı

İsmet Görgülü’nün hazırladığı Atatürk’ün Anıları kitabını indirimli fiyat ve avantajlı kargo seçeneğiyle satın almak için tıklayın.