Şizofreni Üzerine: “Berrak, Üzücü ve İçten”

Şizofreni Üzerine geleceğin en parlak yazarları arasında gösterilen Esmé Weijun Wang’ın kendi yaşamından yola çıkarak yazdığı 13 denemeden oluşuyor.

“Okumayı iki yaşımda öğrendim; ortaokulumda verilen bütün matematik ödevlerini bitirebilen, kız ya da erkek, ilk öğrenciydim; Yale ve Stanford’a gittim ve Stanford’ı 3.99 ortalamayla bitirdim, sonrasında ise üniversitenin beyin görüntüleme laboratuvarlarından birinde yönetici olarak işe girdim.”

Esmé Weijun Wang, kitapta kendisine ilk olarak 2001’de bipolar bozukluk tanısı konulduğunu anlatıyor. 2005’te ilk duyusal halüsinasyonunu yani bir sesi duyan yazara bipolar tip şizoafektif bozukluk tanısı ise ancak 2009’da konulabiliyor. Yazar yıllar boyunca farklı tanı yöntemleri, doktorlar, tanılar, ilaçlar, klinikler ve psikiyatri hastaneleri ile karşılaşırken hem eğitimini sürdürmek hem de zihin hastalıkları ile mücadele etmek zorunda kalıyor. Denemeler depresyondan başlayarak çok daha ağır zihinsel hastalıklara uzanan pek çok konuda yazarın deneyimlerini aktarıyor.

“Depresyon çoğu zaman şeker hastalığına benzetilir; yani başınıza gelmesi sizin suçunuz değildir ve gerekli ilgiyi gösterdiğiniz sürece hiçbir şey olmaz. Şizofreniyse alzheimera benzetilir, aynı şekilde başınıza gelmesi sizin suçunuz değildir ama çaresi yoktur ve birilerine yük olmak istemeseniz bile ölene kadar yük olursunuz.”

Hastalıkların kaynakları, tanı ve tedavi yöntemleri konusundaki hatalı yaklaşımları, çelişkileri ortaya koyan Wang denemelerin merkezine hep bir zihin hastasını koyuyor. Hasta bazen kendisi bazen bir arkadaşı ya da hiç tanımadığı biri de olsa hep insan olarak karşımıza çıkıyor: Eğitimini sürdürmeye çalışan, geleceğe ilişkin hayalleri olan herkes gibi bir insan. Şizofreni Üzerine, zihin hastalıkları altında ezilen insanları sadece bir hasta olarak değil duyguları, düşünceleri olan bir insan olarak önümüze getiriyor.

“Makyaj rutinim minimal ve istikrarlıdır. Psikotik dönemimde olsam da olmasam da süslenip püslenebilirim. Manik dönemlerimde ise makyajımı hevesle yapıyorum. Depresifsem ruj dışındaki adımları atlıyorum. Eğer ruj da sürmemişsem o gün banyoya kadar gidememişim demektir.”

Şizofreni Üzerine, Wang’in bilimsel yaklaşımı ile yazarlığının kesişme noktasında duran müthiş bir kitap. Yazarın kendi dünyasını olabildiğince açık biçimde yansıtmak konusundaki tavrı kitabın içtenliğine büyük bir katkı sağlıyor.

“Yazma tutkumu ve görsel sanatlara ilişkin yeteneğimi, uzun ve sivri uçlu parmaklarıyla beraber annemden almışım, deliliğe olan yatkınlığımı da.”

Kitap benzer hastalıklarla mücadele eden veya böyle bir yaşamın ne anlama geldiğini merak edenler için bir hazine değerinde. Hastalıklara doktorların gözünden bakmaya alışan bizler için hastalığa bir hastanın gözünden bakınca nasıl bir farklılık oluştuğunu gözlemlemek, hastalığın öznesinin bir insan olduğunu anımsamamızı sağlıyor.

“Gönüllü olmadan hastaneye yatırılmanın ne kadar korkunç olduğunu ifade etmek çok zor. Öncelikle dışarı çıkmanıza izin verilmeyen küçük bir yere zorla kapatılmanın yaşattığı dehşet duygusu var. Yanınızda günlüğünüz, büyükannenizin verdiği bileklik, en sevdiğiniz çoraplarınız yok. Oyuncak ayınız yok.”

Değerlendirmeler / Şizofreni Üzerine

• Kitapta kendini acındırmaya yönelik, sansasyonel ya da sahte pozitif tavırlar yok; Wang’in o kadar samimi bir bilinci var ki ona kendi günlüğümden bile daha fazla güveniyorum. - Toni Tulathimutte
• Üzücü ve içten. - Star Tribune
• İçinde şiirsellik, sorgulama ve kocaman, canlı bir kalp var. - Jenny Zhang
• Esmé Weijun Wang keskin zekâsı ve güçlü mizah anlayışıyla teşhisinin karmaşa ve çelişkilerini içine koyabileceği bir kutu yaratırken toplumumuzun zihin hastalarını dışlama sorununa değiniyor. – Alexandra Kleeman
• Şizofreni Üzerine zekice yazılmış, beklenmeyecek derecede eğlenceli, sorgulayan, korkusuz ve eşsiz bir kitap. – Los Angeles Times
• Etkisinden kurtulamayacağınız, devrim niteliğinde bir eser. – Publishers Weekly

Esmé Weijun Wang’e pek çok ödül kazandıran ve kendisini dünyanın en iyi genç yazarları arasına sokan Şizofreni Üzerine’yi mutlaka okumalısınız.

Esmé Weijun Wang’in Şizofreni Üzerine kitabını indirimli fiyat ve avantajlı kargo seçeneğiyle satın almak için tıklayın.