Vahdettin İlk Başta Mustafa Kemal Üzerinde Akıllı Bir Adam Etkisi Yaratmıştı

2018-11-19 16:41:01

Mustafa Kemal ile Vahdettin, 1917 yılının son günlerinde tanışmışlardır. Almanya İmparatorunun Osmanlı Padişahını davet etmesi üzerine Enver Paşa (Padişah vekili sıfatıyla) bu geziye rahatsız olan padişah yerine Veliaht Vahdettin ile Mustafa Kemal’in gitmesini önerir. Mustafa Kemal, 1926 yılında kendi yazdırdığı anılarında, gezinin başlangıcında Vahdettin’le ilgili izlenimlerini şöyle aktarır:

“Düşündüm ki bu zat akıllı olmalıdır. Ben kendisine bütün durum ve gerekenleri anlatabilirim; hatta kendisince yapılabilecek bazı hususlar üzerinde kendisini faaliyete geçirebilirim ümidine kapıldım…

Seyahat günleri birbirini takip ediyor, her gün biz kısa ve uzun bir mülakat yapıyorduk. Bende hasıl olan kanaat şu idi ki bu adamla kendisini aydınlatmak ve kendisine yakından ve samimi yardım etmek şartıyla, bazı işler yapmak mümkündür”

Mustafa Kemal’in “seyahat arkadaşım” dediği Veliaht Vahdettin kısa süre sonra padişah olur. Mustafa Kemal kendisinden bir görüşme talep eder ve Vahdettin de büyük bir nezaketle bu daveti kabul eder. Mustafa Kemal padişah olan Vahdettin’le memleket sorunlarını, seyahatte olduğu gibi açıkça konuşmak istediğini söyler. Vahdettin olur verince Mustafa Kemal;

- “Hemen Başkomutanlığı bizzat üzerinize alınız, kendinize vekil değil, bir kurmay başkanı tayin ediniz. Her şeyden evvel orduya sahip ve hâkim olmak lazımdır. Ancak ondan sonra düşünülebilecek uygun kararlar tatbik olunabilir” der.

Vahdettin bu öneriyi ihtiyatlı bir tavırla karşılayarak ‘Düşünelim” der. Bu konuşmanın üzerinden bir süre geçtikten sonra Mustafa Kemal padişahla yeniden görüşme talebinde bulunur. Vahdettin bu sefer de kabul eder. Mustafa Kemal, güç başkalarının elinde oldukça padişahlığın sözde olacağını ve mutlaka güce sahip olması gerektiğinde ısrar edince Vahdettin;

- “Ben icap eden şeyleri Talat ve Enver Paşalar hazretleri ile görüştüm” der.

Mustafa Kemal bu sözün “Siz vazifenizin ve yetkinizin üstüne çıkmayın” anlamına geldiğini fark eder. Birkaç ay önceki seyahatlerinde, ülkeyi felakete sürükledikleri için Talat ve Enver Paşa’dan nefret ettiğini söyleyen Veliaht Vahdettin, şimdi padişah olarak sadece bu kişilerle görüşmeyi yeterli bulmuştur. Mustafa Kemal, Vahdettin’le görüşmesinden ayrılışını şöyle aktarır: “Vahdettin karşısında vicdani vazifem nihayet bulmuştu. Ayağa kalktım. İzin istedim. Hacı zannettiğimiz zatın zir-i beğalde haçı çıkmıştı (Hacı sandığımız kişinin koltuk altında haçı çıkmıştı).

Bir süre sonra Padişah Vahdettin, Mustafa Kemal’i çağırarak kendisini Suriye’ye komutan olarak atadığını haber verir. Mustafa Kemal büyük bir onur gibi sunulan bu görevin aslında bir sürgün olduğunu bilmektedir. Padişaha bir şey söylemez, yan salonda bu sürgün kararını verdiğini düşündüğü kişinin karşısına geçerek Enver Paşa’yı kutlar:

- Bravo, muvaffak oldunuz. Beni Suriye’ye göndermekle güzel bir intikam alıyorsunuz; sonra alışılmışın dışında bir şey yaptınız, bizzat padişaha bana emir verdirdiniz.

Mustafa Kemal’in kendi yazdırdığı anılarında, 1914-1918 arasında Osmanlı Devleti içinde bir çıkış yolu bulmak için sayısız denemelerde bulunduğu görülür. Ancak Osmanlı Devleti hayalci birkaç paşa ve yabancı güçlerin maşası haline gelmiş bir padişahın elinde giderek işgalci kuvvetlerinin yönetimine girmektedir. Devleti yönetenlerle görüşme yaptıkça Mustafa Kemal’in umudu azalır. Kurtuluş ışığı giderek daha aydınlanan bir şekilde artık tek bir yeri göstermektedir: Anadolu.

Atatürk’ün Anıları, Nutuk’la birlikte her Türk gencinin mutlaka okuması gereken bir kitap. 1914-1919 yılları arasında Osmanlı’nın işgalciler karşısındaki boynu bükük haliyle ulusal kurtuluş hareketinin kıvılcımlarının bir arada hissedildiği anıları okurken, yüz yıl sonra da olsa aynı heyecanı duyacaksınız. Gülerek, kızarak, ağlayarak ama hep gurur duyarak okuyacağınız, bir defa başlayınca bir daha elinizden bırakamayacağınız bir kitap Atatürk’ün Anıları.

İsmet Görgülü’nün hazırladığı Atatürk’ün Anıları kitabını indirimli fiyat ve avantajlı kargo seçeneğiyle satın almak için tıklayın.